Facebook - Your Death Warrant

As usual, you are woken up at 5:00 AM by the alarm you set with your smart phone. The day normally starts at daybreak, but since long ago, your day and night have been monitored by your phone. With your mobile phone, everything seems to fall in line. Your 30 minute exercise time is not an exception since it is accompanied by the podcast from your phone. The Internet-connected phone gives you a multitude of choice from YouTube. You jog around the neighborhood ingesting the recent analysis of national and regional events and head back home. Immediately after that you tune to a meditation channel to get guidance from the gurus of the field. In the 30 minutes your body transforms from a running machine to a calm one in the silent ambiance. Then follows half an hour of learning time still from a PDF document you stored in the phone. Your cooking is also done with the help of a popular YouTube channel you subscribed. Even while having breakfast you listen to calming music. What follows is checking news and views for the day. This is done from none other than Facebook. You open and surf the major pages you liked. Your digital friends’ posts cover your news feed. Having seen this you learn something about your town, region and the country. Then you thank the digital media for being such a guide in what otherwise would have been a darkness of information. You think you don’t have such a friend to trust in like your smartphone. Even if your friends call it stupid phone, you don’t care! They say you are getting more and more stupid so far as not having actual friends or cutting relationships with existing ones. Social media is your refuge in times of depression and worry. On this day, as planned, you decide to go from your place to another one and make the necessary preparations. You got your identification card, money, clothes and everything. This is not the priority though. A while back you heard that your phone’s gallery has to be free from any photos to do with politics, history, patriotism or just anything that discloses your views on related issues. You clean your phone by deleting the photos, videos and audio files. The ones you need for your future reference you send to your computer. The text messages you sent or received have to be checked and cleared. As a final step, you go to the message your friend sent you a week ago and check what he wrote you should do before you leave your house at such times. That message you didn’t give attention at that time proves really critical now. You read that the armed men who stop you on your way could ask for your Facebook account and check your news feed. Not only that, they would also check the likes, comments and shares in your account. The groups and pages you like will not be spared. You try to make yourself free from any suspicions. When you think of all this, it seems really difficult to clear all that. You tried your best for an hour and you are about to give up. You read a blog post someone wrote on travel precautions to take at such times of travel. His are really more serious than the ones you saw before. Finally, you call your brother living in town and exchange your phone for his for the week. With his phone you cannot access the Internet. Your brother warns you that you would find it hard to work without social media in the place you go to. You also know that messaging with friends for information and meeting up and checking updates on Facebook is really helpful. You convince yourself and tell him and that you would not like to be carrying your death warrant with you. Now, with this little phone from your brother, at least you avoid an unfriendly checking by the soldiers you meet on the way to the place or on your destination. You know that you don’t have any political involvement. You know that you are immune to all this, but who knows how law enforcement authorities think? A woman sitting next to you on the bus whispers to you that there would be a demonstration in your town on that same day. Something strikes your mind, “What if my brother is asked for his phone? What if police catch him?” Immediately you message him, “Please uninstall the Facebook Application from my phone. I forgot to tell you that.”

 

 

Free Verse

Free me cyberspace from this gripping agony

Anger, frustration and desperation

Cajole me, the lonely in the midst of company

Bite me not with sickening … provocation 

 

When there is no thought you give me

All I think is fearsome ideas

I open social media and the net

To stay alive and not to hurt myself

From a Diary of a Young Man

It is midnight at my home in Shewarobit. It is really hot to sleep in bed. That is why I took to the couch. Since I found it unbearable to sleep without thinking I started to check my notebook. In my notebook I found a number of points. But this one attracted my attention the most. I know I am not one to judge anyone. I am a young man who is working at a non-governmental organization working on well-drilling. My life is really astonishing for an agriculture graduate from a small village in Shewa. 

As I checked my notebook, I got this point. 

"What the people talked about on the minibus"

This was an interesting point I observed when I came from Addis Ababa to Shewarobit the other day. The people who sat next to me were talking about different issues. All the issues they raised showed me how silly their ideas are. 

"All my worries" 

This one is on the ideas that  I got from my reading, education and people. They make me aloof from the people in my area and I am feeling alienated. What would one do under such circumstances?

"Who has a five hour a day to read a book of his choice? Talking like this with a person of your choice. You are here in this world to enjoy."

This one was on the time freedom I have at my place of living and work. I can read a book of my choice. I can turn to the internet and chat with like-minded people as long as I like. I am enjoying life. Who is as free as I am to do things of his pleasure?

I will work on these and publish them on my blog one day.

ከዩኒቨርስቲው ስንብት? በኋላስ?

 

በደብረብርሃን ዩኒቨርስቲ ስለተከሰተው ሁኔታ ማለትም ስለ አራቱ ኮሌጆች መዘጋት በአካልም ሆነ በውስጥ መስመር ለጠየቃችሁኝ ወገኖቼ ማብራሪያ ለመስጠት ሞክሬያለሁ። 

ለሌሎቻችሁም ለማጥራት ያህል

1. እኔ በጉዳዩ ላይ ከአሁን በኋላ የለሁበትም በሚል ያሳወቅሁትን አስመልክቶ

ሀ. ጉዳዩን የተመለከተ ጥያቄም ሆነ ሙግት ውስጥ አልሳተፍም።

ለ. ዩኒቨርስቲው ትሰራለህ እስካለኝ እሰራለሁ። አትሰራም ሲለኝ እሄዳለሁ። የት? የሚለውን አልወሰንኩም። ምናልባት እዚሁ ደብረብርሃን ቆይቼ አገለግላለሁ። ወይም ወደ ሳሲት (እነሱ ካቅማሙ ሌላ ወረዳ) ሄጄ  ከታች ወደ ላይ የሚመጣና እርዳታ የማይቀበል ህብረተሰብ ተኮር ፕሮጀክት አስተዋውቃለሁ። 

2. አማርኛ መምህር ነህ ወይ? ለተባለው 

አማርኛ መምህር አይደለሁም። የመጀመሪያ ዲግሪዬ በእንግሊዝኛ ሲሆን፤ አማርኛን በንዑስነት ተምሬያለሁ። መመረቂያ ጽሑፌ በአማርኛ መጽሐፍ ላይ ሲሆን የመመረቂያ ጽሑፉን የጻፍኩት በእንግሊዝኛ ነበር። በማስተርስ ደግሞ ሁለት የአማርኛና ሁለት የእንግሊዝኛ መጻሕፍት ላይ መመረቂያዬን ጽፌያለሁ። አንድ የትርጉምና ሁለት የራሴን መጻሕፍት በአማርኛ አሳትሜያለሁ። በአማርኛ መጻፍ ያስደስተኛል። ብሎግም አለኝ። በዩኒቨርስቲው ውስጥ በነበረው ባህል ማዕከል በመጻፍ፣ በመወያየትና ሃሳብ በማግኘት ተጠቅሜያለሁ። ከአብያተመጻሕፍቱ፣ ከመምህራኑ፣ ከሰራተኞቹና ከተማሪዎቼ ተምሬያለሁ። እንግሊዝኛ በተለይም ሥነጽሑፍ የሚያስተምር መምህር እንደመሆኔ መጠን ለአማርኛ ቋንቋና ሥነጽሑፍ በጣም ቅርብ ነኝ።

3. ከሥራ መባረሩ ያሰጋሃል ወይ?

በቅርቡ በተዋወቀው መርሐግብር መሠረት አሁኑኑ አልባረርም። የኔ ግምት ከአማርኛ ቀጥሎ የኔ ትምህርት ክፍል (እንግሊዝኛ) በቀጥታም ባይሆን በሌሎች ስብሰባዎች ፍንጭ ተሰጠ እንደተባለው ተጠቂ ነው። ወደ እንግሊዝኛ ስንመጣ አራት የትኩረት ዘርፎች አሉ። እነሱም እንግሊዝኛን ማስተማር (TEFL)፣ ሥነልሣን፣ ጋዜጠኝነትና ተግባቦት እና ሥነጽሑፍ ናቸው። በእኔ ግምት ከእንግሊዝኛን ማስተማር (TEFL) ዉጪ ያለው ተቀናሽ ነው። ስለዚህ እኔ የሥነጽሑፍ መምህር ስለሆንኩ እቀነሳለሁ። ከTEFL መምህራን ደግሞ ሦስተኛ ዲግሪ የሌላቸው ይቀነሳሉ። ያንን ታስቦ መሰለኝ አምስት መምህር ይቀራል የተባለው። በግሌ ሦስተኛ ዲግሪ ለመስራት አልፈልግም። ይህንን ማስተርስ ሳልመረቅም አውቀዋለሁ። ዩኒቨርስቲ ውስጥ መቆየት አለመፈለጌ ነው አንደኛው ምክንያት። እሄዳለሁ ያለ አይሄድም እንደሚባለው ሳልሄድ ብዙ ጊዜ ቆየሁ። ታዲያ ከዩኒቨርስቲ ባሻገር ምን ለመስራት አሰብክ ከተባለ እሱን አሁን ከላይ ከተጠቀሰው ውጪ መደምደም አልችልም። ሲደርስ እናወጋበታለን። 

3. በጀመራችሁት ዩኒቨርስቲውን ወደ ትክክለኛ መንገድ የማምጣት ሂደት ተሸንፋችሁ ነው ወይ?

ኧረ በፍፁም። ጉዳዩ ደህና ሄዶልናል። ሁሉም መምህር በትጋት ጠበቅ አድርጎ ከያዘው ዩኒቨርሲቲውን ወደ መልካም መንገድ የሚወስደው ይሆናል። በቅርብ ዓመታት ጠንካራ ዩኒቨርስቲ እንደሚኖረን ይታየኛል። ስህተቱም ይታረማል። 

4. ቤተመጻሕፍትህስ?

ቤተመጻሕፍቴ ምንም አይሆንም። ቢሆንም ችግር የለውም። ማሳየት ያለበትን ለሰባት ዓመታት ሰርቶ አሳይቷል። በአዲስ ቤት ሥራ መጀመር፣ በርካታ መጽሐፍ መጨመር፣ ፈንድ ማፈላለግ የመሳሰሉትን ሃሳቦች አያስተናግድም። ባይሆን እሱን መሰል በየወረዳው ማስተዋወቅ ላይ ይሰራል። ምን ይሰራ የሚለውን ለማጥኛ እየተጠቀምኩበት ነው። 

የሳሲት ወጎች ቁ. 15 የሳሲት ሰው የዕለት ውሎ

 

የሳሲት ወጎች

ቁ. 15

የሳሲት ሰው የዕለት ውሎ

(በረቂቅ ደረጃ ያለ፤ ሃሳብ ስጡበት፡፡)

 

ይህን ክፍል ለማሰብ ከባድ እንደሚሆን ትረዱኛላችሁ፡፡ የአንድን የሳሲት ሰው ብቻ የዕለት ውሎ ቢሆን መጻፍ ቀላል ሊሆን ይችላል፡፡ ቢሆንም ቅሉ፣ የአማካዩን ሰው መጻፉ ግን አዳጋች እንደሚሆን ለመገመት አያዳግትም፡፡ የእትዬ ስመነን፣ የአሸብርን፣ የአብዬ ጣሰውን፣ የግሩምን ወይንም የቅስርን የዕለት ውሎ መጻፍ ምንም አያደክምም፤ አያሰለችም ወይም አያዳግትም ብለን እናስብ እንዴ? እናንተ ይቻላል፤ ቀላልም ነው ልትሉ ትችላላችሁ፡፡ እኔ ግን የእነዚህን እንኳን የእለት ውሎ ለመጻፍ ከባድ ይሆንብኛል፡፡

‹‹ኧረ ተው እንዴትም አድርገህ ንገረን›› አልሽ እንዴ እትዬ እታገኘሁ፡፡ ገና ለገና እናንተ ለወሬ ትቸኩላላችሁና የማይውሉትን ውሎ እናገራለሁ እንዴ! ‹‹የማልውልበትን ጻፈብኝ፤ የማላደርገውን አስደረገኝ›› ብለው ቢቀየሙኝስ?

‹‹በኔ ይሁንብህ አይቀየሙህም››

‹‹ስትይ፣ ዋስ ትሆኝኛለሽ?››

‹‹መጠርጠሩስ!››

‹‹መግደላይትን በይ››

‹‹አባቴ ይሙት››

‹‹ጉድ ስማልኝ ጋሽ ደምሴ››

‹‹ምን አልከኝ?››

‹‹ወግ አውጋልኝ ብላለች አወጋለሁ፡፡››

‹‹ታዲያ ምን ቸገረኝ››

‹‹አይ እኔ የሳሲት ሰው የዛሬ ሃያ ዓመት እንዴት ውሎ እንደሚያድር ልናገር ነበር፡፡››

‹‹ጠንቋይ ነህ እንዴ?››

‹‹ሲያልፍም አይነካካኝ››

እኔ ሳሲቶች ጋ አንድ ሰው እንዴት ውሎ ያድር እንደነበር ተናግሬ አልቀያየምም፡፡ ረስተውትስ ቢሆን፡፡ ያልሆነውን ሆነ አልክ እንዳይሉኝ፡፡ ነገሩ ከባድ የሚሆነው እንዴት መሰላችሁ፣ የጓደኛዬን የግሩምን እንኳን በምናቤ ልስለው አልችልም፡፡ ስለዚህ የአምስት የሳሲት ሰዎችን የዕለት ውሎ እንጨፍልቅና ለአንዲት ማንያዛታል ለተባለች ሴትዮ እንስጣት፡፡ ሁሉንም ባይወክልም የውሱን ሰዎች አማካይ መሆን ትችላለች፡፡  

እንደማንኛውም ሰው በጠዋት ትነሳለች፡፡ ሜዳ ትወጣለች፡፡

‹‹የምን ሜዳ?›› አልከኝ?

አይ አንባቢ፡፡ ሜዳም አታውቅ!

ሜዳ ማለት መጸዳጃው ነው፡፡ እንደዛሬ ሽንት ቤት የለም፡፡ መጸዳጃው ሜዳ ላይ ነው፡፡ ሰው ሳይበዛ መውጣት አለባት፡፡

‹‹አሁንም እንደዚያ ይሆን ወይ?›› አልከኝ?

እንጃ በእውነቱ፡፡ ደረጃውን የጠበቀ መጸዳጃ ያለው ስንት ኢትዮጵያዊ ነው ብለህ ነው? የጤና ኤክስቴንሽኖች በ2000 ዓ.ም. ተማሪ ሳለሁ እየዞሩ ሽንት ቤት ሲያስቆፍሩ ተከትዬ እንዳያቸው ጋብዘውኝ ነበር፡፡ የሄድነው ሁሉም ነዋሪ ቆፍሬ እየተጠቀምኩ ነው ባለው መሰረት ክትትል በሚካሄድበት ቀን ስለነበረ አንዲት እማወራ ሊያሳዩን ወደ ጓሮ ወሰዱን፡፡

‹‹የታል?›› አለች ተቆጣጣሪዋ፡፡

‹‹የኸው››

‹‹የቱ?››

ሴትዮዋ ሽንት ቤት የሚሉት ሜዳውን ኖሯል፡፡

‹‹መች ቆፈራችሁ?›› ሲባሉ

‹‹አሁንማ ገብስ ተዘራበት›› ብለው እርፍ፡፡

አይ ከተምኛ ገበያ ሄዶ የሚገዛው ገብስ ምን ላይ እንደበቀለ አያውቅ!

 

ከዚያ ያቺ እትዬ ማንያዛታል (ስሟን  እንደዚህ ያልኩት የወንድም የሴትም ቅልቅል ነገር ነች ስላልኩ ነው፡፡ የሁሉን አመል የያዘች፡፡ ያውም ያምስት፡፡)

ምናለፋችሁ ይቺ ማንያዛታል ማታ ዉኃ አልቀዳች ኖሮ አህያዋን ሁለት ሃያ ሊትር የሚይዙ ጀሪካኖችን ጭና ሌሊት ወደ አይጥ ዉኃ መገስገስ፡፡ ዉኃውን ጭና ስትመጣ ወፍ ጭጭጭጭጭ አለ፡፡ መቼም አርፍዶ የተነሳው ጎረቤት ቅናት ላይጣል፡፡ ‹‹ማልደሻል በይ›› አላት ጎረቤቷ አቶ አስደንግጥ፡፡ አልጎምጉማ ሰላምታ ሰጥታው አለፈች፡፡ ሁልጊዜ በልቧ ሰድባው ነው የምታልፈው፡፡ እሱና ሚስቱ በሐብት ስለሚበልጧት አትወዳቸውም፡፡ እንጨት አያይዛ፣ ወጥ አፍልታ (ሰርታ አይባልም እዚያ)፣ ለከብቶች ድርቆሽ ሰጥታ፣ በርካታ የረሳኋቸውን ተግባራት ፈጽማ ስትጨራርስ ፀሐይ ወጣች፡፡ ልጆቿና ባለቤቷ ገና መነሳታቸው ነው፡፡ ሜዳ ከመድረስ በዘለለ ምንም አልሰሩም፡፡ ቁርስ በላልተው ወደየሚውሉበት አቀኑ፡፡ ፈረቃው የሆነው ወደ ትምህርት ቤት፣ ወደ ሥራም የሚሄደው ወደ ሥራው ተሰማራ፡፡

መቼም ዓይናችንን ከሷ ላይ አንነቅልም፡፡ የምንከታተለው እሷኑ አይደል? ሰጎን ከእንቁላሏ ላይ ዓይኗን እንደማትነቅለው እኛም ከማንያዛታል ላይ አንነቅልም፡፡

ሁሉንም ወደየሚውልበት ከላከች በኋላ ስጥ እያሰጣች ሳለች ጡሩምባ ነፊ ሲነፋ ሰምታ ጆሮዋን ሰጠች፡፡ ‹‹የእትዬ አመዘን እህት ሞታለችና ለቅሶ ድረሱ ተባላችኋል!›› ሲል ለፈፈ፡፡ ከሩቅ የለፈፈው ሲቀርብ በደንብ ተሰማት፡፡ እድርተኛ ስለሆነች እየተራገመች ወደ ለቅሶ ቤቱ ሄደች፡፡ ዛሬም በድንገተኛ ነገር ያሰበችውን ሥራ ሳትከውን ልትውል ነው፡፡ ከለቅሶ ለመቅረትም አትፈልግም፤ አንድም እድሩ ይቀጣታል፤ አለያም ለሷ መከራ የሚመጣላት አይኖርም፡፡ ከዚህ ሰሞንማ ለቅሶ ብዝት ብሏል፡፡ በዚያ ላይ በዓሉ፤ በዚያ ላይ የሥራው ጫና፡፡ ታህሳስ የሰብል መሰብሰቢያ ወቅት ስለሆነ ስራ ይደራረባል፡፡ የቤቱ ብቻ ሳይሆን የዱሩም አይቀርላትም፡፡ በዚህ ወር ልጆቿን ሥራ እንዲያግዟት አንድ ሦስት ቀን ከትምህርት ቤት ማስቀረት ሳይኖርባት አይቀርም፡፡ ሰዉ ቀስ በቀስ ተሰበሰበ፡፡ ወዲያውኑ ቀብር ዕለቱን ስለሆነ ተከትላ አምባዋሻ ወረደች! ምን የመንገዱን ውጣ ውረድ፣ የዕለቱን ትዕይንት ምን እነግርሃለሁ! ስትመለስ 10 ሰዓት ሆኖ ነበር፡፡ ደክሟትም አረፍ ማለት የለም፡፡ ሴት ልጅ የለቻትም፡፡ ሦስቱም ወንዶች ናቸው፡፡ ምሳቸውን ራሳቸው በልተው ኖሯል፡፡ ወንድ ወጥ ስለማይሰራ እንጀራ በበርበሬ ነበር የበሉት፡፡ ፀሐይ ስትጠላልቅ ሜዳ ወጥተው መጡ፡፡ ከብት አበሉ፡፡ የከብቶቹን በረት ቆላለፉ፡፡ እናታቸው ምሽት ራት ሰርታ አበላቻቸው፡፡ እንቅልፍ እስኪወስዳት አላረፈችም፡፡ ሥራውም አያልቅላት፡፡ ሌሎቹ እሳት እየሞቁ ከማውራት፣ የቤት ሥራ ያላቸውም ከመሥራት የዘለለ የቤት ውስጥ ሥራ አላገዙም፡፡ ዛሬ ያለፋትን እህል ማስፈጨትና ለደቦ ድግስ መደገስ ነገ ትሠራለች፡፡ ለአሂዶ ከብቶች መለመኑንና ሌላውን የዱር ስራ ባሏ ይወጣል፡፡

በዚህች ትንሽ ከተማ ገበሬዎች ተሰባስበው ስለሚኖሩባት ከተማ አልናት እንጂ መሬት የሌለው እንደሌለ ባለፈው ተነጋግረናል፡፡ የሳሲቶችን የታህሳስ 1985 ዓ.ም. ሕይወት ሰላሳ ዓመት ወደፊት ተጉዞ ከዛሬ ጋር ማወዳደር የሚፈልግ ቢኖር ይበረታታል፡፡ ዉሱን ለውጦች ናቸው ያሉት፡፡ ዉኃ ቦኖ፣ መብራት በየቤቱ (የጎዳና የለውም)፣ ቴሌቪዥን፣ በየቀኑ ምድብ መኪና፣ ሞባይል፣ ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት፣ ጤና ጣቢያ ከመኖሩ በቀር ብዙም ለውጥ የለም ለማለት ይቻላል፡፡ እትዬ ማንያዝሻል ዛሬ እርጅና ተጫጭኗት ዘመኑ ያመጣውን የመብራትና ዉኃ ትሩፋት ትጠቀማለች፡፡ የዕለት ውሎዋም እምብዛም አልተቀየረም፡፡ ያኔ ሱቅ ስር፣ ጠላ ቤት፣ መንገድ ዳር፣ አንዲት ጥጋት ሆኖ የሚያወራው ሰው አሁንም አለ፡፡ እትዬ በእርግጥ መሬቷን የእኩል ስለሰጠች የማሳ ላይ ሥራ ቀርቶላታል፡፡ ከብቶቹ ስላሉ ግን ሙሉ በሙሉ ከግብርና ርቃለች ለማለት አንችልም፡፡